Dünya Bankası

DÜNYA BANKASI

Dünya Bankası, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1944 tarihinde International Bank for Reconstruction and Development adıyla kuruldu. Dünya Bankası (World Bank) zaman içerisinde de büyük bir aşama kaydederek bir grup haline dönüştü ve Dünya Bankası Grubu (World Bank Group) adını aldı. Kuruluştan bu yana istikrarla ilerlemeyi başaran Dünya Bankası Grubu beş kuruluştan oluşmaktadır. Bu kuruluşları şöyle sıralayabiliriz; Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası, Uluslararası Kalkınma Birliği, Uluslararası Finans Kurumu, Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı ve Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıklarının Çözüm Merkezi.

Günümüzde iktisadi kalkınma amacıyla çok yanlı kredi sağlayan kuruluşların başında, dünya bankası geliyor.

Kimilerine göre bu Bankanın gerçek amacı, büyük emperyalist amaçlara aracı olmak ve geri bıraktırılmış ülkelere ağır koşullu borçlar vererek onları tekelci ana malcılığa bağlı kılmak, kimilerine göre ise tüm ülkelerin ekonomik yönden gelişimine yardım etmek, insanların daha mutlu yaşadığı yeni dünya düzeni oluşumuna katkıda bulunmaktır.

Genelde Dünya Bankası olarak bilinen Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası 1944'de ABD'nin New-Hempshir kentinde, Bretton-Woods konferansında Uluslararası Para Fonu ve Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası'nın kurulması hakkındaki bir antlaşma ile kurulmuş, iş faaliyetine ise 1946'nın 25 Haziran'ında başlamıştır. Kuruluşunun ilk yıllarında Batı Avrupa ekonomilerinin onarımı için finansman sağlama fonksiyonunu üstlenmişti. Daha sonraları ise az gelişmiş ülkelere kalkınma kredisi sağlamaya başladı.

Dünya Bankası'nın kurulmasının başlıca nedeni o olmuştur ki, birçok ülkeler sosyal ve ekonomik gelişmelerini sağlamak için dış yardıma başvurmağa hazır olsalar da, özel bankaların kredilerini kullanma iktidarında değillerdi. O dönemde Avrupa ülkelerinde savaş sonucunda dağıtılmış yolların, köprülerin, ulaşım hatlarının, enerji sistemlerinin onarımı ve bu ülkelerin ekonomilerinin geliştirilmesi sorunu da gündemde idi. Bu işler sonraları Dünya Bankası olarak adlandırılmış Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası'na havale edildi. Savaştan bir az sonra Avrupa ülkeleri Amerika'nın Marshall planı çerçevesinde yardım almağa başladılar ve bu nedenle de Dünya Bankası Asya'nın, Afrika'nın ve Latin Amerikası'nın gelişmekte olan ülkelerine kredi açmağa başladı. Dünya Bankası kurucularından olan Britanya iktisatçısı Lord Keynes bunun bankanın faaliyetinin esas amacı konumuna geleceğini önceden görerek Bretoon -Woods konferansının ilk toplantısında şunları söylemiştir.